Περιτοναϊκή κάθαρση κατ’ οίκον

Στην περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) χρησιμοποιείται η περιτοναϊκή μεμβράνη, για να φιλτράρει και να καθαρίσει το αίμα σας. Η περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) έχει πάρει το όνομά της από την περιτοναϊκή μεμβράνη.

Για την εφαρμογή της περιτοναϊκής κάθαρσης (ΠΚ), ένα υγρό, που ονομάζεται διάλυμα κάθαρσης, εισάγεται στην κοιλιά σας διαμέσου ενός καθετήρα. Το διάλυμα κάθαρσης παραμένει εκεί κάποιες ώρες και καθαρίζει το αίμα σας, συγκεντρώνοντας τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και τα πλεονάζοντα υγρά. Αυτό συμβαίνει μέσω δύο φυσικών διαδικασιών, που ονομάζονται όσμωση και διάχυση, οι οποίες επιτρέπουν τη μεταφορά των βλαβερών προϊόντων του μεταβολισμού από το αίμα σας στο διάλυμα κάθαρσης. Αφού παρέλθει ένα χρονικό διάστημα λίγων ωρών, το διάλυμα κάθαρσης που περιέχει τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και τα πλεονάζοντα υγρά από τον οργανισμό σας, παροχετεύεται από την κοιλιά σας μέσω του περιτοναϊκού καθετήρα. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται αλλαγή.

Υπάρχουν δύο μορφές περιτοναϊκής κάθαρσης (ΠΚ): η συνεχής φορητή περιτοναϊκή κάθαρση (ΣΦΠΚ) και η αυτοματοποιημένη περιτοναϊκή κάθαρση (ΑΠΚ). Η βασική θεραπεία είναι ίδια, ωστόσο, ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι αλλαγές όπως και ο αριθμός τους διαφέρει.

Η περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) πραγματοποιείται κατ’ οίκον, συνήθως από τον ίδιο τον ασθενή ή με τη βοήθεια ενός φροντιστή. Η διεξαγωγή της θεραπείας κατ’ οίκον σημαίνει ότι μπορείτε να την προσαρμόσετε στον τρόπο ζωής σας. Για παράδειγμα, με την περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) θα έχετε τη δυνατότητα να εργάζεστε, να σπουδάζετε ή να ταξιδεύετε. Η περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) πραγματοποιείται, συνήθως, καθημερινά. Η ευελιξία που σας προσφέρει, μπορεί να αποτελέσει σημαντικό όφελος. 

Όσον αφορά στο πώς θα νιώθετε κατά τη διάρκεια της θεραπείας, η περιτοναϊκή κάθαρση θεωρείται ανώδυνη και δεν περιλαμβάνει χρήση βελονών. Ενδέχεται, ωστόσο, να νιώσετε ένα αίσθημα πληρότητας μετά την αλλαγή, ανάλογα με τη θεραπεία που σας έχει συνταγογραφηθεί.

Ένας σάκος με διάλυμα κάθαρσης συνδέεται σε έναν σωλήνα, που ονομάζεται περιτοναϊκός καθετήρας, ο οποίος εισέρχεται στην κοιλιά σας. Η αλλαγή ξεκινά με την εξαγωγή του χρησιμοποιημένου διαλύματος από την περιτοναϊκή σας κοιλότητα (αποβαλλόμενο υγρό) στο σάκο εξαγωγής του συστήματος που έχετε τοποθετήσει στο πάτωμα. Ο σάκος του νέου διαλύματος είναι αναρτημένος σε ένα στατό. Το διάλυμα εισέρχεται στην κοιλιά σας με τη συμβολή της βαρύτητας. Μόλις ολοκληρωθεί αυτό το στάδιο, γίνεται αποσύνδεση του συστήματος από τον καθετήρα σας και μπορείτε να μετακινείστε ελεύθερα μέχρι την επόμενη αλλαγή. Κάθε αλλαγή διαρκεί περίπου 20 λεπτά.  

Στη ΣΦΠΚ, η κοιλιά είναι πάντα γεμάτη με διάλυμα κάθαρσης. Σε κάθε αλλαγή χρειάζεται να εκτελείτε τα παρακάτω βήματα:

Σύνδεση

Συνδέετε ένα νέο σάκο διαλύματος κάθαρσης στον περιτοναϊκό σας καθετήρα εφαρμόζοντας «άσηπτη» τεχνική, στην οποία θα εκπαιδευτείτε.

Εξαγωγή

Το διάλυμα κάθαρσης που βρίσκεται στην κοιλιά σας εξάγεται, απομακρύνοντας τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και τα πλεονάζοντα υγρά από τον οργανισμό σας.

Εξαέρωση

Γίνεται εξαέρωση του καθετήρα σας με νέο διάλυμα κάθαρσης, ώστε να απομακρυνθούν οι μικροοργανισμοί που μπορεί να έχουν συσσωρευτεί στο άκρο του ενώ ήταν συνδεδεμένος.

Εισαγωγή

Μόλις ολοκληρωθεί η εξαγωγή του παλαιού διαλύματος κάθαρσης και η εξαέρωση, ακολουθεί η εισαγωγή του φρέσκου διαλύματος κάθαρσης.

Αποσύνδεση

Όταν η κοιλιά σας γεμίσει με το νέο διάλυμα, το σετ γραμμών και ο κενός σάκος αποσυνδέονται με «άσηπτη» τεχνική. Το διάλυμα και οι κενοί σάκοι απορρίπτονται. Ο καθετήρας περιτοναϊκής κάθαρσης (ΠΚ) παραμένει στη θέση του και προστατεύεται με ένα αποστειρωμένο καπάκι. Όταν ολοκληρωθεί η αλλαγή, το άκρο του καθετήρα σταθεροποιείται κάτω από τα ρούχα σας. Από αυτήν τη στιγμή και έως την επόμενη αλλαγή, πραματοποιείται η κάθαρση. Αυτό το διάστημα ονομάζεται «χρόνος παραμονής». Μπορείτε να κινείστε ελεύθερα και να εκτελείτε τις συνήθεις δραστηριότητές σας, μέχρι την επόμενη αλλαγή του διαλύματος.

Η διαδικασία αλλαγής ΣΦΠΚ πραγματοποιείται 1 έως 4 φορές την ημέρα, ανάλογα με τις ανάγκες κάθαρσης του κάθε ασθενή. Κάθε αλλαγή διαρκεί περίπου 20 λεπτά. Θα συζητήσετε με τον ιατρό σας για τις κλινικές ανάγκες και τον τρόπο ζωής σας, προκειμένου να συνταγογραφήσει την κατάλληλη θεραπεία για εσάς.

Η ΣΦΠΚ αποτελεί «συνεχή» θεραπεία. Παρουσιάζει πολλά οφέλη συγκριτικά με άλλους τύπους θεραπείας. Τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και τα πλεονάζοντα υγρά απομακρύνονται με ήπιο τρόπο κατά τη διάρκεια της θεραπείας, μειώνοντας την ταλαιπωρία του οργανισμού σας. Αν επιλέξετε τη ΣΦΠΚ, ενδέχεται να μπορείτε να καταναλώνετε περισσότερες από τις τροφές που σας αρέσουν και να λαμβάνετε μειωμένη φαρμακευτική αγωγή συγκριτικά με την αιμοκάθαρση (ΑΚ). Επίσης, ο εξοπλισμός της ΣΦΠΚ μεταφέρεται πιο εύκολα από άλλους τύπους κάθαρσης. Συνεπώς, μπορείτε να συνεχίσετε τις συνήθεις καθημερινές δραστηριότητές σας, ενώ λαμβάνετε θεραπεία, την οποία μπορείτε να πραγματοποιείτε και σε άλλα μέρη, όπως π.χ. στον εργασιακό σας χώρο ή το σπίτι ενός συγγενή σας.

Πριν από κάθε θεραπεία, ένα σετ γραμμών τοποθετείται στη συσκευή ΑΠΚ και συνδέονται 10-15 λίτρα διαλύματος κάθαρσης. Κατόπιν, συνδέεται μια γραμμή από το σετ στον περιτοναϊκό σας καθετήρα. Η συσκευή ΑΠΚ είναι προγραμματισμένη ώστε να ελέγχει τη μετακίνηση του νέου διαλύματος κάθαρσης από το μηχάνημα προς την κοιλιά σας. Εξάγει το χρησιμοποιημένο διάλυμα κάθαρσης από τον οργανισμό σας και το αντικαθιστά με νέο διάλυμα ανά τακτά διαστήματα κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Στη συσκευή ΑΠΚ τοποθετείται νέος εξοπλισμός και διαλύματα κάθαρσης κάθε φορά που λαμβάνετε θεραπεία. Κάθε ασθενής έχει διαφορετικές ανάγκες κάθαρσης. Το δικό σας πρόγραμμα ΑΠΚ προσαρμόζεται στις ατομικές σας ανάγκες.

Η συσκευή ΑΠΚ διενεργεί αυτόματα τη θεραπεία σας, η οποία περιλαμβάνει τα παρακάτω βήματα:

Εξαγωγή

Η συσκεύη εξάγει το χρησιμοποιημένο διάλυμα κάθαρσης από την κοιλιά σας, απομακρύνοντας τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και τα πλεονάζοντα υγρά από τον οργανισμό σας.

Εισαγωγή

Μόλις η συσκευή εξάγει πλήρως το παλιό διάλυμα από την κοιλιά σας, τη γεμίζει με νέο διάλυμα κάθαρσης.

Παραμονή

Όταν η κοιλιά σας γεμίσει με το νέο διάλυμα, η συσκευή το αφήνει μέσα στην περιτοναϊκή σας κοιλότητα για ένα προκαθορισμένο χρονικό διάστημα. Όταν παρέλθει αυτό το διάστημα, η συσκευή επαναλαμβάνει τα συγκεκριμένα τρία βήματα. Τα βήματα αυτά ονομάζονται αλλαγή ή κύκλος. Η συσκευή ΑΠΚ πραγματοποιεί πολλές αλλαγές κατά τη διάρκεια της θεραπείας όπως έχει συνταγογραφηθεί.

Η θεραπεία ΑΠΚ διαρκεί, συνήθως, από 8 έως 12 ώρες, ανάλογα με τις κλινικές ανάγκες και τον τρόπο ζωής σας. Λαμβάνει χώρα όταν κοιμάστε, δίνοντας σας την ελευθερία να ασχολείστε με τις συνήθεις δραστηριότητες σας κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πρέπει να παραμείνετε συνδεδεμένοι στη συσκευή ΑΠΚ, μέχρι να ολοκληρωθεί η θεραπεία σας. Ωστόσο, μπορείτε να αποσυνδεθείτε προσωρινά από τη συσκευή, αν κριθεί αναγκαίο. Επίσης, μπορείτε να συνδέετε μια μακρύτερη γραμμή που επιτρέπει μεγαλύτερη ευελιξία κινήσεων, ενώ είστε συνδεδεμένοι με το μηχάνημα. Υπάρχει περίπτωση κάποιοι ασθενείς να χρειάζονται περισσότερες αλλαγές, και, κατά τη διάρκεια της ημέρας. Ο ιατρός σας θα σας συμβουλεύσει αν είναι αναγκαίο για εσάς.

Η ΑΠΚ βοηθά στην απομάκρυνση των βλαβερών προϊόντων του μεταβολισμού και των πλεοναζόντων υγρών κατά τη διάρκεια της θεραπείας με ήπιο τρόπο, μειώνοντας την ταλαιπωρία του οργανισμού σας. Επίσης, μπορεί να προσφέρει μεγαλύτερη ευελιξία στη διατροφή σας και τον αριθμό των φαρμάκων που χρειάζεται να λαμβάνετε ενώ υποβάλλεστε σε κάθαρση. Οι θεραπείες σας συνήθως πραγματοποιούνται τη νύχτα, γεγονός που σας διευκολύνει να συνεχίσετε την εργασία, τη μελέτη ή τις κοινωνικές σας επαφές στη διάρκεια της ημέρας. Θα χρειαστεί να προετοιμάζετε τη συσκευή σας καθημερινά και να απορρίπτετε τον χρησιμοποιημένο εξοπλισμό μετά την ολοκλήρωση της θεραπείας σας.

Αν η συσκευή σας διαθέτει δυνατότητες απομακρυσμένης διαχείρισης ασθενών, συλλέγει καθημερινά ακριβείς πληροφορίες για τις θεραπείες σας, τις οποίες λαμβάνει ο ιατρός σας στο νοσοκομείο. Ο ιατρός σας μπορεί να παρακολουθεί την πρόοδο της θεραπείας σας, να αλλάζει το προγράμμα της συσκευής εξ’ αποστάσεως και να συζητά μαζί σας τηλεφωνικά τυχόν προβλήματα που προκύπτουν.

Η απομακρυσμένη διαχείριση ασθενών επιτρέπει στον ιατρό σας να διαχειρίζεται ευκολότερα τη νόσο σας, ενώ εσείς λαμβάνετε θεραπεία στο σπίτι. Αν προκύψουν προβλήματα στη διάρκεια της θεραπείας, η συσκευή σας συλλέγει τα σχετικά δεδομένα τα οποία μπορούν στη συνέχεια να εξεταστούν από τον ιατρό σας. Οι πληροφορίες που στέλνει η συσκευή στον ιατρό σας θα τον βοηθήσει να αποφασίσει αν απαιτούνται αλλαγές στη θεραπεία σας. Μπορεί να αισθάνεστε περισσότερο ασφαλής όσον αφορά στη διαχείριση της θεραπείας σας κατ’ οίκον, γνωρίζοντας ότι ο ιατρός μπορεί να την παρακολουθεί και να την προσαρμόζει όταν απαιτείται. Θα χρειαστεί, ωστόσο, να επικοινωνείτε με τον ιατρό σας ή την κατασκευάστρια εταιρεία της συσκευής για την αντιμετώπιση προβλημάτων κατά τη διάρκεια της θεραπείας, τα οποία δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι το πρωί.

Δεν έχουν όλες οι συσκευές ΑΠΚ δυνατότητες απομακρυσμένης διαχείρισης ασθενών, επομένως, φροντίστε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας σχετικά με την ενσωμάτωση αυτής της δυνατότητας στο πλάνο θεραπείας σας. 

Ο ιατρός σας προγραμματίζει την εκπαίδευσή σας, η οποία περιλαμβάνει:

- Καθορισμός του τόπου εκπαίδευσης

- Φροντίδα του σημείου εξόδου του περιτοναϊκού καθετήρα

- Εφαρμογή των αλλαγών Περιτοναϊκής Κάθαρσης

- Πλύσιμο των χεριών σας για την ασφαλή εφαρμογή των αλλαγών ΠΚ

- Αποθήκευση και παραγγελία του απαραίτητου εξοπλισμού για τη θεραπεία

- Τήρηση χειρόγραφων αρχείων καταγραφής θεραπειών (αν απαιτείται)

- Μέτρηση της αρτηριακής πίεσης, του παλμού, της θερμοκρασίας και του σωματικού σας βάρους

- Αναγνώριση και αναφορά προβλημάτων που σχετίζονται με τη θεραπεία σας

- Διαχείριση της διατροφής και της πρόσληψης υγρών

Για να εφαρμόσετε μόνοι σας την Περιτοναϊκή Κάθαρση (ΠΚ) κατ' οίκον, θα πρέπει η ομάδα επαγγελματιών υγείας να κρίνει ότι είστε επαρκώς εκπαιδευμένοι. Ακόμη και μετά από αυτό, δεν θα είστε μόνοι κατά τη θεραπεία σας. Να θυμάστε πάντα ότι η ομάδα επαγγελματιών υγείας που σας παρακολουθεί, είναι έτοιμη να σας στηρίξει ανά πάσα στιγμή.

Όταν υποβάλλεστε σε περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) κατ’ οίκον, χρειάζεται να προσέρχεστε σε τακτικά ραντεβού με τους επαγγελματίες υγείας που σας παρακολουθούν, ώστε να μπορείτε να θέτετε ερωτήσεις σχετικά με τη θεραπεία σας ή να σας παραπέμπουν σε άλλους ειδικούς που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Η περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) μπορεί να σας διασφαλίσει μεγαλύτερη ευελιξία συγκριτικά με άλλους τύπους θεραπείας. Ο εξοπλισμός που χρειάζεστε είναι φορητός, γεγονός που καθιστά ευκολότερη τη διεξαγωγή της θεραπείας εκτός σπιτιού. Οι θεραπείες περιτοναϊκής κάθαρσης (ΠΚ) είναι συνήθως ανώδυνες, καθώς δεν απαιτείται η εισαγωγή βελονών. Επιπλέον, θεωρούνται πιο ήπιες για τον οργανισμό σας από τους άλλους τύπους κάθαρσης, γεγονός που σας κάνει να αισθάνεστε καλύτερα μετά τη θεραπεία. Τέλος, επειδή η περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ) διεξάγεται καθημερινά, λαμβάνετε κάθαρση συχνότερα.

Εκτός από αυτά τα οφέλη, υπάρχουν κι άλλα σημεία τα οποία θα πρέπει να εξετάσετε, προτού συζητήσετε με τον ιατρό σας για την περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ). Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι για την περιτοναϊκή κάθαρση (ΠΚ), όπως για κάθε άλλη μορφή θεραπείας, υπάρχουν ορισμένες ειδικές προϋποθέσεις:

- Θα τοποθετηθεί ένας περιτοναϊκός καθετήρας στην κοιλιά σας για όσο διάστημα διαρκεί η θεραπεία.

- Θα χρειαστείτε λίγο χρόνο, για να συνηθίσετε τη θεραπεία ΠΚ. Ενδέχεται να παρουσιάσετε μερικά σωματικά συμπτώματα όπως π.χ. αίσθημα πληρότητας, όταν ξεκινάτε τη θεραπεία σας.

- Θα πρέπει να τηρείτε ορισμένες σημαντικές προφυλάξεις για την αποφυγή κινδύνου λοίμωξης, στις οποίες θα εκπαιδευτείτε από την ομάδα επαγγελματιών υγείας που σας παρακολουθεί.

- Επίσης, θα χρειαστείτε αποθηκευτικό χώρο στο σπίτι σας για τις προμήθειες και τον εξοπλισμό της ΠΚ.